TIWInionsUSA: MGA AMERIKANONG HILAW!

 

Duman tabi samuya sa saday na banwaan kan Tiwi, sa probinsiya nin Albay.

May mga tawong maitumon man ngani ang nguro-nguro pero paghuna mo mga Amerikano.

Kung umasta sinda huna mo kung dakulon nang naitao sa banwaan ming tikapo,

Pero kung saindong susurion wara pa ngani maski piso!

 

Igua ngani ki sarong tawo, Star Spangled Banner ang paborito

Ta maski sa harong niya mismo naka display idto kataid pa kan banderang Pilipino!

Hay naku mga kababayan ko maka ulok talaga ang mga diputang inio!

Paingles-ingles pa ang mga  kuneho wara man sa tuno! Hahahahahah!

Hey Joe, nata ta garo nalingawan mo na ang saimong pagka Bikolano y Filipino?

Dara kaya iyan kan mga hamon na kinakan mo?

 

Sa pag abot nindo digde, mga banda sinabat kamo

Pati ang samong mayora pina ballroom kamo

Na ang ginasto hale sa buwis kan mga tawo!

Nata nag arano kamo ta arug kaiyan ang pagpadaba saindo?

Bakung naghurugas man sana kamo kan mga lubot kan amerikano? 

 

Pangako digde pangako duman! Pag balik sa Amerika nalingawan! 

Hay, masupog man tabi kamo ang buwis mi piggamit saindo

Maski wara man kamong naginibo sa banwaan na pighahambugan nindo!

 

Kaya kami digde sa Tiwi nag uurulukan ta puro hangaw man sana palan!

Taon na ang binilang, mga pangako warang nahilingan!

Nata kaya nalingawan?

Puro pano kahambugan! Hehehe!

 

Kaya sa liwat nindong pagbalikbayan dapat nindong tandaan

Na maski ano pa man dae kami naghagad nin tabang 

Bagkus voluntaryo kamong nangako na may magiginibohan

Na hanggang ngonian warang nahilingan!

 

Hahaha! Hey man watchamacallit?

Ah yes, hugitis!

Nata lingaw mo na?

 

TiwinionsUSA ang organisasyon nindo

Pero halangkawawon na ang henilingan kan mga miyembro

Kaya garo na mga ibang tawo!

Nata ano ang ginibo ni Uncle Sam saindo? 

 

In the States, warang basura warang dugi!

Digde sa Pilipinas puro parahagad!

Ang samuyang simbag: nata ano ang samuyang hinagad?

Sabulininanyang buwa!

 

Para maaraman nindo, kami digde sa Tiwi maugma asin kuntentado

Bakong arug saindo na maski na purupano

Segundoklase kamong tawo sa Amerikang pigmamalaki nindo!

Hey you! Yes you! Brown Monkey Come over here!

D’ya want a banana?

 

 Pero dapat niatong pag atid-atidun asin paghuruphurupon ang satuyang mga sitwasyon, Warang maraot kung satuyang tupadon ang mga itinugang gigibuhon!

 

Sige na ngani mapa aram na ako ta baka magkapirikon kamo! heheh

 

For the Laaaaaaaaand of the Free & The Home of the Brave?!

 

NEM!

 

Catalino Cope

Bolo, Tiwi, Albay

Philippines

 

August 18, 2000

 

PARAHAGOT

Sarong aldaw, naglugsot baga sa banwa ang sarong taga-lugtok na arog kan saindong lingkod para magpabakal kan sakuyang mga hinagot.
Pag abot sa Centro puminasiring ako ki Camu para magpapisar kan mga hinagot ko. Alagad arog kan dati binarat na naman ako kan tawong ini!
Pareho man ini ni Banwaan kaito na puro na sana pang-gugulang ang mga pig-gigibo sa mga saraday na tawo. Nuarin pa kaya ang mga arog kaining mga tawo mapundo sa mga arog kaining mga gibo-gibo?
Pero bako man sa pag-ano wara man talaga kami kaining magiginibo ta puro man kami tios kan mga pag-iriba ko!
Kaya maski sa heling mi lugi kami sa presyo, minatugot na sana kaysa wara ki magbakal kan samong mga produkto. Kaya minarayaman na sana ang mga arog kaining tawo sa pambabarat sa mga saraday na siyudadano.

Halimbawa baga imbestigaran ini sa munisipyo kung tama ang mga buwis na pigbabayad kan mga ini sa gobyerno?

I-iriba na man sa Costo, Santos, Joy Clutario, Bernardo asin Quirino. Para maaraman ta na kung mga switik, madaya o honesto ang mga tawong inio sa obligasyon ninda kan pagbayad nin buwis sa gobyerno!

Ano kaya kung kaya ini kan satuyang Mayora?

Isabay na man ang iba pang mga tawo na arog ki Vibal buda Conde na dapat man sigurong hilingon kung tama ang saindang mga pasuweldo O kaya ang mga gibo-gibo ni Day, Ulysses asin ni Rico kung ang mga ini nagsusunod kan mga Leys kan lokal na gobyerno?

Nata arog kaini ang mga pigsasabi ko?

Dahil unfair ini sa mga saraday na tawo nin siring ta ang mga ini nagbabayad nin buwis na tama asin honesto!

Samantalang ining mga mayaman asin may darakulang negosyo, nakakalusot kan mga obligasyon ninda sa gobyerno!

Ini sarong suhestiyon man sana hale sa sarong tunay na nag-uutob kan saiyang mga obligasyon sa munisipyo y gobyerno.

 

 

 

TUYA TSUPOTGON

 

Nata ta nagbabasa ka kaini?

Bakong I-oragan ka sa mga pigsasabi ko digdi?

Hahahahahahaha! Hehehehehehe!

Pasensiya na sana sa mga naka-irigo ko dahil iyan talaga ang makukua nindo sa saindong mga gibo-gibo!

O, ano muya mong istorya?

Hala, magdangog eheste magbasa….

Sarong aldaw, habang ako naglalakaw-lakaw sa satuyang banwaan.

Ako napaduman sa may harong ni Banwaan na may nag-iirinoman.

Tuminukaw man ako sa harampangan asin nagdangog sa iristoryahan.

Urulok sana kaining urulok manungod sa mga sari-saring istorya manungod sa mga tawo asin politika!

Hanggang mapaduman ang istorya sa sarong tawong midbid sa banwa.

Ini palan na tawong ini ay sobra ang takot sa lugad.

Mala ngani sabi sa mga oro-istorya poon kan ini aki pa, talagang matakuton ini sa dugo.

Maski ini ngonian may mga aki na, dara man giraray kaini ang pagiging matakuton sa aram mo na.

Sabi ngani sa mga uro-istorya,

Dakula ang pagkabigla kan agom-agom nya kan saiyang madiskubre ang pinakasikreto kaini.

Pero nin huli ngani ta haloy na ang saindang pag iba-iba, sin malisya na sana ini.

Alagad sa laog baga kan sarong harong dae man maiiwasan na minsan mag iwal-iwal.

Arog kaini ang mga nadangog kan mga bodyong:

T: Maka-orag na buhay ini, pirme mi na sana arog kaiyan si Prop.!

E: Psssst!

T: Anong labot ko!

E: Sige ka, sasabihon ko ang sikreto mo!

T: Balu-baluon mo!

E: SSssssssssshh…..

T: Pomondo ka!

E: Sssssshh….

T: Balua baya, ma-suicide ako!

E: (Hinghing) ..Sssssssssssssshupot!

Nag ngararakngakan su tiripon, nangibabaw ang boses ni Banwaan asin ulukon ni Etan!

Alagad biglang ining nakapurondo kan biglang uminagi si Tuya lunad sa FX niya!

Hmmmmmmmm….

Bwahahahahahaaha!

 

BOTADA

 

Igua palan akong istorya sarong latang lina-uya; Usipon-usipon sarong latang sipon!

Duman tabi sa samuyang banwa igua ki sarong tawo na garo baga iyo na ang may pinakama-orag na payo ta dai na nagdadangog kan mga sasabihon kan ibang tawo maski anTiyaon kaini dae ng nagiginibo.

Sarong aldaw, nagka-igua nin eleksiyon. Para dae nang dakul na istorya siya man ang saro sa mga pinalad na nang-gana! Lalong duminakulaon su payo kan tawong inio pati hinilingan kaini luminangkaw naman. Pero sa gabos na orag kaini igua ining pinakatago-tagong sikreto na maski sa agom niya dae niya pigtataram! Asta, naglakaw pa ang mga aldaw padagos man ini kan saiyang mga ginigibo bilang sarong elehido maski ngani pakitang tao.

Dakul ang mga nagngangaralas  sa saindang mga nao-obserbaran ta kada pag suweldo bigla na sanang nawawara inio! Ni pagpa-aram sa saiyang agom dae na nakakaromdom. Asta, sa mga sumunod na aldaw medyo dakul na ang mga nakaka-malisya asin nagduduruda sa mga hiniro-hiro kan tawong ini pero sin-malisya sana  ta baka madagitan sinda.

Asta, uminagi su mga aldaw hanggang sa ini maimbitaran na mag-irinuman. Hala, inom digde, inom duman. Huna mo daeng kabuyungan. Pero maski anong orag ki sarong tawo dae kaini kayang patumbahon ang marka demonyo. Hanggang ini magpa-aram pasiring sa kabatagan asin duman binugawas ang laog kan saiyang bituka. Bwaaaark!

Pero dae diyan nagtatapos ang satuyang istorya ta pagkatapos kaining magsuka ini buminalik sa harampangan asin padagos na nakipag-inuman.

Alagad, su mga kainuman nagngaralas ta bigla na lang ining nag-gasod nin “Darna!” sabay takma su dara-dara ni Butada!

Nasikyudan su apos, natapos!

 

December 11, 2000

 

 

GARAPAL

 

Psssst! Igua akong istorya pero satu-sato sana, iyo? O, sige magdangog…

Ini tabi manungod sa sarong empleyado kan satuyang munisipyo na mahilig maghagad ki suhol o “under the table” deals para ayoson o pakarayon ang mga bagay-bagay na gustong ipa-ayos kan mga tawong napipiritan na sanang magtao por dahil gusto nindang mapakaskas ang proseso kan saindang mga transaksiyon!

Dae na nag-ngangalas ang mga nakaka-aram kan mga transaksiyon kainio dahil sa rason na ang Santol daa dae mabungang Manga! Bakong deficil na sabuton ini para sa mga gurangan na nakakamidbid sa pamilya kan tawong ini.

Midbid ini bilang sarong maparos alagad wara man na laog ang payo! Pero ang payo-payo kaini talagang matarom dahil wara ining patawad maging sa mga hostess o katabang sarong bagay na namana kan aki kaini. Ang agom man kaini makaherak man dahil minsan nang na-ulakitan kan Tulo alagad dae na lang nagreribok ta habong mapasupog!

Ang mga pag-uugali kan tawong ini ay iyo man ang namana kan aki kaini dahil naka-arog gayud sa ama, nangamang man ini ki katabang! Pero su katabang ruminibok asin nag-demanda, pinadulag su aki asin inareglo na sana kung pira? Dae ko na aram.

Hanggang ngonian padagos ini kan saiyang mga gibo-gibo asin transaksiyon sa munisipyo ta garo wara na man ining paki-aram sa mga sasabihon kan publiko!

May apud ang mga taga-Tiwi sa mga tawong arug kaini-----Algarap!

 

December 17, 2000

 

KAMANG

 

O sige na ngani, ini man ang sarong istorya manungod sa sarong Parakamang.

Ining tawong ini talagang mahelig mangamang.

Sarong banggui, ini inabot na naman kan saiyang hilig na mangamang.

Pero nag-shot ngona ini ki Gin sa dating inuman ni Tia Gonya para ini mabuyong-buyong para kung magsayuma man ang saiyang bibiktimahon mapalusot na buyong kaya siya, kaya niya nagibo entunses makikipag-areglo.

Kaya kang medyo ini libong-libong na, ini uminoli na ta nasa empleyo nya man sana ang saiyang kursunada nin huli ta iyo ang katabang niya.

Pag-abot kaini duman sa harong mga alas-dos y medya na nin aga syempre su katabang turog-turog na. Dali-dali ining huminoba asin luminaog sa entrada asin nagngalas ta dae man nagsayuma saiya.

Ang dae aram kan satuyang parakamang na ang saiyang katabang iyo ang saro man na beterana ta kadakul na ining inagihan na mga labanan lalo na sa mga tambay na kabataan.

Hala, nagpasiram-siram hanggang uminaga ang satuyang bida.

Palibhasa pagal, ini luminamaw kaya kan pagmata niya ini biglang nakamati nin pag-ihi alagad nangalas

por dahil Nana ang luminuwas sa saiyang kargada!

Truleli ang nakua kaini sa pangangamang kaini ki Biring!

Ang ngaran palan kan satuyang Bida iyo si……………………..Kamang!

Maski pa haputon mo si Etan. Hehehehehe!

 

December 18, 2000

 

Kamoteng Pote (read with Feelings)

 

Mga togang kong taga-Tewey,

Degde baga samoya sa baryow kan Caley

Dakowlon na Kamoteng Pote!

 

Mala ngane kan sarong Domengow

Hale baga degde se Kapetahn Jaimey

Peghapot me baga kon ano ang tuyow?

Ang sembag parte man daa kan saeyang konsoltasyown

Para sa mga proyektow sa mga Baryow!

 

Kaya so barangay nagkutkowt nen Merendalahn

Lenuto so mga Kamoteng Pote sa sapnaahn.

Asen kan ene na henaon sa besetang kapetahn

Nagkakahn man ene maske deet lahng.

 

Nagherenghengan so mga tawo sa kapalebotahn

Ta garo baga habo kaeneng magkakahn

Bestado kaya ene sa banwa kan saeyang katobesahn

Pero namalesyahan garo kaeneng sya ang peg-hohororonahn

Kaya enobos so mga Kamoteng pote na yaon sa saeyang hampangahn!

 

Pagkatapos maubos so merendalahn

Nagpadagos ang erestoryahahn.

Alagad beglang nag-ngararakngakahn so mga tawo domahn

Nen dahel sa tahaw kan erestoryahahn

Beglang napa-atowt se Kapetahn!

 

Ang sabe kan mga naka parowng doman:

Buddy- Lentean na bangkay!

Nery- Mabangkayown man!

Pache- Mabangogown!

Inggoy- Garow makabohay ke gadahn!

 

December 23, 2000

 

MGA AKI NI KIKAY

 

Tolo-tolohi na sana ang aki ni Kikay kung dae nakalikay kinagat kan ukay!

Igwa nin tawo na talagang matagas ang payo.

Ta maski anong klase nin pag suweto ginibo na kan magurang kainio.

Pero garo wara man ining epekto sa sarong burod na tawo

Ta padagos man guiraray ang pagbatak nin bato

Maski diit na sana ang perak kainio na nakukua sa pantalon ni Manoy Joy mo!

 

Duwa- duwahi na sana ang aki ni Kikay kung dae nakalikay kinagat kan ukay!

Igwa man nin sarong tawo na dae daa nagbabasa asin nagsusukray

Kaya daa lintian na bata kan buray!

Iyo ini ang naistorya kan sarong tawong manibela ang gibo

Sa saiyang mga barkada diyan sa munisipyo

Alagad wara man ining maguinibo ta kaipuhan niya nin trabaho!

 

Saro-saroe na sana ang aki ni Kikay kung dae nakalikay kinagat kan ukay!

Igwa nin sarong tawong maitumon ang nguro-nguro

Alagad sa mga Chicks matinik inio

Ta pigtatrabaho kan demonyong inio ang aki niya mismo!

Maski mag gurang asin mapariwara ang daragang aki kainio

Wara man na maguinibo ang agom kainio.

Dahil ang prinsipyo baga kan pilatonginio- iyo ang tanom ko, gusi ko!

Ta natuod baga ini sa dakul na nakukua sa mga pairarom na transaksiyon sa munisipyo

Para pang mahjong sa harampangan sa Centro!

 

Wara na daang aki si Kikay ta gabos na kinakan nin Ukay!

 

General Information

 

Igwa akong istorya na hali pa sa America.

Na ini palan na satuyang General ay nag agom na duman.

Dakul ang nagngangalas kung nata habo kaining ipa-aram,

Ang saiyang sitwasyon duman.

 

Igwa ki nakapagsabi na Alfredo gayud ang pangaran

Na kaya garo kaini pinakasalan su babaying gurang

Dahil sa habo na kaining maging hilaw

kundi gustong maging Amerikanong tunay.

 

Alagad dakul man ang iururagan sa mga istoryang pabutog kaini duman

Wara man kutang maraot kung magtaram sana nin tunay.

Ang sabi ngani kan dating Sarhentong ini- na maski sinda sa laog nin sarong kuwarto nagtuturog

Dai na man sinda nagdudurog por dahil ngani ang sainda daang higdaan ay magkasuway.

 

Maribok asin makusog ang boses kaini basta sa mga pabutog.

Ta ang rason daa kaini na ang tawong maribok asin dakul na pabutog

Dakul na eksperiensyang inagihan bakong arog kan ibang dai nagriribok.

Ha, nakua mo ako? Nasabutan mo? Bakong iyo?

 

Hep hop hep hop hep hop!

Hala padagosa sana ang saimong pag martsa

Ta baka mabuking ka na

Kan tunay mong misyon dyan sa esposa mo sa Amerika!

 

Ha, nasabutan mo ako?

Nakua mo? Bakong iyo?

#022502

 

C2003 Catalino Oragon Cope/ TiwinionsUSA